تاریخچه هالوین؛ از آیینهای سلتها تا شکلگیری جشن جهانی
هالوین (Halloween) جشنی است که هر سال در شب ۳۱ اکتبر برگزار میشود. ریشههای این جشن به آیین باستانی سَمهِین (Samhain) بازمیگردد که بیش از دو هزار سال پیش توسط قوم سلتها در ایرلند و اسکاتلند برگزار میشد.
در باور آنها، شب آخر اکتبر زمانی بود که مرز میان دنیای زندگان و مردگان ناپدید میشود و ارواح به زمین بازمیگردند. مردم برای محافظت از خود آتشهای بزرگ روشن میکردند و لباسهای ترسناک میپوشیدند تا ارواح را گمراه کنند.
با گسترش مسیحیت در اروپا، کلیسا تلاش کرد این آیین را با آموزههای مذهبی ترکیب کند. در قرن نهم، روز اول نوامبر بهعنوان روز همه قدیسان (All Saints’ Day) تعیین شد و شب پیش از آن با نام All Hallows’ Eve شناخته شد. همین عبارت بعدها به «Halloween» تغییر یافت.
در قرن نوزدهم، مهاجران ایرلندی سنتهای هالوین را به آمریکا بردند. در این کشور، آیینها به شکل امروزی خود یعنی Trick or Treat (شیرینی بده تا شیطنت نکنیم) و جشنهای خیابانی تبدیل شدند.
در قرن بیستم، با نفوذ سینما و رسانهها، هالوین از یک آیین محلی به جشنی جهانی و تجاری تبدیل شد. امروزه هر سال میلیاردها دلار برای لباس، دکور و شکلاتهای مخصوص هالوین در سراسر دنیا خرج میشود.
یکی از شناختهشدهترین نمادهای هالوین، کدوهای تراشیدهشده با چهرههای ترسناک است. این سنت از افسانه ایرلندی «جک خسیس» گرفته شده؛ مردی که روحش بین بهشت و جهنم سرگردان بود و تنها با نور درون کدو مسیر خود را پیدا میکرد.
در گذشته مردم برای دور کردن ارواح، لباسهای ترسناک میپوشیدند. اما امروز، این رسم به نمایش خلاقیت و شخصیتهای محبوب فرهنگی تبدیل شده است. از دلقکهای ترسناک تا کاراکترهای مارول و انیمه، همه در لباسهای هالوین حضور دارند.
شیرینیهای دستساز، بیسکویتهای عنکبوتی، شکلاتهای سیاه و نارنجی و نوشیدنیهای خاص از عناصر جذاب این جشن هستند. برندهای شکلاتسازی هر سال با طراحی بستهبندیهای ویژه هالوین، فروش چشمگیری تجربه میکنند.
در ایالات متحده، هالوین یکی از محبوبترین رویدادهای فرهنگی سال است. خیابانها با نورهای نارنجی و بنفش تزئین میشوند و در شهرهایی مانند نیویورک و لسآنجلس رژههای بزرگ با حضور میلیونها نفر برگزار میشود.
در توکیو، محله شیبویا در شب هالوین به صحنهی بزرگ فشن خیابانی تبدیل میشود. جوانان با لباسهای خاص و گریمهای خلاقانه در خیابانها حضور مییابند. هرچند در ژاپن رسم "Trick or Treat" چندان رایج نیست، اما جشنها رنگ هنری و بصری جذابی دارند.
در مکزیک، هالوین با آیین سنتی روز مردگان (Día de los Muertos) تلفیق شده است. مردم برای یادبود درگذشتگان سفرههایی با عکس، گل و خوراکیهای مورد علاقهی آنها میچینند. این جشن ترکیبی از غم و زیبایی است که روح فرهنگ لاتین را نشان میدهد.
در زادگاه اصلی هالوین هنوز هم آتشهای سنتی، بازیهای محلی و قصهگوییهای شبانه برگزار میشود. برای مردم این کشورها، هالوین پیوندی است میان تاریخ، فولکلور و هویت فرهنگی.
در ایران، جشن هالوین در سالهای اخیر به شکل غیررسمی و محدود در میان جوانان و علاقهمندان به فرهنگ جهانی رواج یافته است.
در شهرهای بزرگ مانند تهران، شیراز و اصفهان بسیاری از کافیشاپها، رستورانها و مراکز خرید با تم نارنجی و سیاه تزئین میشوند و گاهی رویدادهای کوچک با لباسها و گریمهای خاص برگزار میشود.
صفحات شبکههای اجتماعی پر از عکسها و ایدههای گریم و لباس هالوین هستند.
برخی برندهای ایرانی در این ایام، کمپینهای تبلیغاتی خلاقانه با تم ترسناک اجرا میکنند.
در فروشگاههای آنلاین نیز اقلامی مانند ماسک، شمع و دکور هالوین فروش بیشتری پیدا میکنند.
با وجود اینکه هالوین در ایران یک مراسم رسمی یا مذهبی نیست، اما به عنوان جشن خلاقیت و متفاوت بودن در میان نسل جدید محبوب شده است.
هالوین در طول قرنها از یک آیین باستانی به نمادی از فرهنگ پاپ جهانی تبدیل شده است. این جشن فرصتی است برای خلاقیت، بازی با ترس، و شکستن روزمرگی.
در جهانی که تفاوتهای فرهنگی روزبهروز کمرنگتر میشود، هالوین نشان میدهد چگونه یک سنت محلی میتواند به جشن همبستگی جهانی تبدیل شود.
